Posljednja istraživanja pokazuju kako se u BiH po kvadratnom metru troši oko 200 kilovat-časova energije godišnje, što je trostruko više od evropskog prosjeka, koji iznosi 65 kWh/m2, pa ne treba da čudi da je zemlja na dnu evropske ljestvice kada je energetska efikasnost u pitanju.
Zgrade su najveći potrošači energije, a modernizacija i investiranje u sistem za zagrijavanje objekata kolektivnog stanovanja nemaju puni efekat ako se energija u njima bude rasipala.
To znači da pored distributera dio odgovornosti treba da preuzmu i stanari, koji svoj životni ambijent mogu da naprave energetski efikasnim, a što će im u konačnici donijeti brojne benefite.
Nekada to zahtijeva ulaganje, a nekada su dovoljni samo angažman i mijenjanje loših navika.
Tako, na primjer, za veliki dio stambenih i javnih zgrada karakteristično je pregrijavanje prostora koje se rješava najneefikasnijim načinom - otvaranjem prozora.
Regulisanjem termostata na radijatorima, tako da se temperatura u prostoriji smanji za samo jedan stepen, godišnje se može uštedjeti oko šest odsto energije za grijanje.
U cilju uštede energije treba izbjegavati dugotrajno provjetravanje prostorija tokom zimskih mjeseci jer je potrebna velika količina energije da se one ponovo zagriju.
Kroz prozore, prvenstveno one s jednoslojnim staklom, gubici toplote su veoma veliki. Vrlo jednostavna, ali provjereno efikasna mjera je prekrivanje prozora spuštanjem roletni tokom noći i u razdobljima kada nije potrebno dnevno svjetlo s vanjske strane, dok se s unutrašnje strane ušteda energije postiže zavjesama i zastorima na prozorima. Kada je riječ o zavjesama i zastorima, važno je prekriti prozor, ali ne i radijator, koji treba da bude slobodan, kako bi se omogućila neometana distribucija toplotne energije.
Loša stolarija pravi je rasipnik energije, a relevantne procjene pokazuju kako se kroz nju može izgubiti i do 25 odsto toplote. Iako zamjena podrazumijeva investiciju i do nekoliko hiljada maraka, s njom se vraća dio energije koji obezbjeđuje topao dom godinama pa čak i decenijama u budućnosti.
Gubici toplote kroz vanjske zidove mogu iznositi i do 21 odsto ukupnih toplotnih gubitaka. Jedna od najvećih investicija kada su stare zgrade u pitanju je demit fasada, a koja u prosjeku košta oko 30 KM po kvadratnom metru.
Iako košta puno, sa sobom nosi i brojne benefite. Zimi čuva toplotu, a ljeti svježinu u zgradi, a dobar je i zvučni izolator. Ako se izvede kvalitetno, vijek trajanja je oko 30 godina.
Inače, većina evropskog građevinskog fonda datira prije 1990, a oko polovine je izgrađeno prije 1960. i ovi objekti bi imali značajne koristi od relativno lako izvodljivih mjera poboljšanja energetske efikasnosti.
Skoro 4.500 evropskih gradova se obavezalo da do 2020. godine smanji emisiju štetnih gasova, da energiju koristi iz obnovljivih izvora i poveća energetsku efikasnost za 20 odsto, a Banjaluka je jedan od prvih gradova koji je potpisao ovu inicijativu 2008. godine.
Većina gradova se obavezala da poveća energetsku efikasnost poboljšavanjem zgrada, opreme i učinka objekta, uz kontinuirani rad sa građanima i srodnim zainteresovanim stranama.
Energetska efikasnost
Energetska efikasnost podrazumijeva smanjenje gubitka energije bez narušavanja komfora, standarda života ili ekonomske aktivnosti i može se realizovati kako u oblasti proizvodnje i distribucije, tako i u oblasti potrošnje enegrije. Svako od nas potrošnju energije može svesti na najmanju moguću mjeru, ne umanjujući svoj standard, i pritom uštedjeti novac.
Energetika.ba / NN